Op reis met de U-BAAN

Onderwerp: Werken met het zorgleefplan
Methode: Op reis met de U.BAAN
Interview met: Alice van der Heijden en Marijke Notermans

De invoering van en het werken met het Zorgleefplan is onderwerp van allerlei discussie. Alice en Marijke  ontwikkelden de methode U.BAAN een werkvorm om teams in de zorg met elkaar in gesprek te brengen. Deel 1: een thuiszorgteam aan de slag met cliëntgericht werken.

Als het zorgleefplan wordt ingevoerd in een organisatie komen alle partijen in beweging. Het Zorgleefplan is een hulpmiddel èn instrument om:

• de cliënt beter te leren kennen en de zorg af te stemmen op diens wensen, behoeften en vragen
• meer en wellicht anders vraaggericht te werken
• met alle teamleden makkelijker en beter multidisciplinair te werken en last, maar zeker niet least:
• doelgericht en methodisch aan de slag te gaan.

Belangrijke pijlers van het Zorgleefplan zijn:

• eigen regie en keuzevrijheid van de cliënt
• veiligheid voor de cliënt en vakbekwaamheid van de medewerkers
• communiceren en informeren over en weer
• het samenspel met familieleden en mantelzorgers

Mooie uitgangspunten, die tegelijk ook allerlei vragen oproepen, zoals 'Hoe doe je dat dan in de praktijk?' 'Waar loop je tegen aan?' En vervolgens: 'Hoe deel je deze ervaringen met collega's?'

Weerstand en verzet

'Soms wordt het ZLP niet als een hulpmiddel gezien, maar als een doel op zich', vertelt Alice. 'Dan hoor ik signalen als 'die dossiers vullen', 'al die formulieren en dat papierwerk', 'al die tijd die het kost om familieleden te spreken te krijgen en dan die handtekeningen...'

Dat roept wel eens weerstand op en soms ook verzet. Dan is het goed om eens met elkaar om de tafel te zitten en hierover in gesprek te gaan.
Zo zat ik enige tijd geleden, met de U.BAAN op tafel, samen met een thuiszorgteam. Zij hadden overleg met elkaar en ik mocht hen, als procesbegeleider, volgen bij het gesprek en zette de U.BAAN als werkvorm in.

Aan de slag met de U.BAAN

Even uitleggen, want wat is de U.BAAN? Dit is een speelse en methodische werkvorm om professionals in de zorg binnen hun groep of team te inspireren en met elkaar in gesprek te brengen. De vijf letters staan voor vijf stations: Uitspreken, Bespreken, Afspreken, Aanspreken en Nakomen.

In deze volgorde, via een vaste route worden aanknopingspunten voor een verdiepend gesprek aangereikt. De U.BAAN brengt gesprekken op gang, ook daar waar ze vastgelopen zijn.

Humor en speelse elementen zorgen voor een ontspannen overleg waarin deelnemers worden uitgenodigd om te reflecteren op hun eigen gedrag, houding en handelen.Zo stimuleert de methode de onderlinge communicatie, de deskundigheid èn samenwerking binnen het team.

Cliëntgericht werken in de thuiszorg

Het thema in het thuiszorgteam was: 'Hoe cliëntgericht werken wij in de thuiszorg, en hoe helpt het Zorgleefplan hierbij?' Bij het eerste station UITSPREKEN werd uit de serie kaarten de volgende uitspraak getrokken: 'Wanneer kost het je moeite om aardig te zijn of respect op te brengen voor een cliënt en ga je daarmee om?'

Een uitspraak die de medewerkers recht in hun zorgharten trof, Er werden verrassende uitspraken gedaan en iedereen kreeg de kans om z'n hart te luchten. Vragen die niet direct beantwoord konden worden, werden opgeschreven en kwamen bij het volgende station aan bod.

Bij BESPREKEN, het tweede station, werden de bewaarde vragen en de antwoorden uitgewisseld. In deze fase werd er geoefend met: elkaar bevragen en werden vooral open vragen aan elkaar gesteld, om het onderwerp van alle kanten te bekijken. Zo kwam onder andere aan de orde wat nu precies 'lastig gedrag' is, welke grenzen je kunt stellen aan cliëntgerichtheid en welke houding dat vraagt.

Bij station drie, AFSPRAKEN MAKEN maakte het team verschillende afspraken bijvoorbeeld dat zij cliënten vaker zouden rouleren, dat zij een soort samenwerkingscontract met cliënten gingen opstellen en dat zij bij moeilijke situaties een maatje zouden zoeken.
Station vier en vijf van de U.BAAN werden verschoven naar een volgende bijeenkomst. Dan gaan zij verder op reis, vervolgen de route en het gesprek over het Zorgleefplan en hun cliëntgericht zijn. En kunnen zij horen in hoeverre de gemaakte afspraken in de praktijk werken en worden nagekomen.'

Lees verder:

>>> Meer informatie over U.BAAN
>>> Praktijkvoorbeelden