Een zorgleefplan speciaal voor cliënten met dementie

Onderwerp: Dementie en het zorgleefplan
Interview met: Henriëtte van Heeswijk
Locatie: Careyn Thuiszorg Breda
Door: Anne Marie Vaalburg

Wijkverpleegkundigen Carin Mensen en Edith Verkooijen en gespecialiseerd gezinsverzorgster Henriëtte van Heeswijk startten zo'n anderhalf jaar geleden bij Careyn Thuiszorg in Breda als nieuw team Casemanagers Dementie. Vanaf de start wilden ze hun werk goed inrichten en stelden zij hun eigen zorgleefplan samen. 

Hoe zijn jullie te werk gegaan?

Alledrie volgden we de post HBO-opleiding Casemanager Dementie. We hoopten daar een op cliënten met dementie toegesneden zorgleefplan aangereikt te krijgen, maar dat was niet zo. We besloten er ons afstudeerproject van te maken.

We hebben het zorgleefplan, zoals dat bij Careijn in gebruik was, onderdeel voor onderdeel vergeleken met drie andere theoretische modellen. Dit waren de veertien probleemvelden van het Landelijk Dementie Programma (LDP), de elf zorgdimensies van Geriant, het easycare-assesment van de kennisgroep Geriatrie van het U.M.C. St. Radboud.

Uit die vergelijking kwam een nieuwe itemlijst van belangrijke onderwerpen om te bespreken met de cliënt met dementie. Hierbij hebben we vastgehouden aan de vier domeinen zoals die in het zorgleefplan van Actiz staan. Veel items uit de door ons samengesteld lijst waren voor buitenstaanders nog te abstract, om die reden hebben we gewerkt aan een begrippenkader. Daar zijn we eigenlijk nog het meest trots op.

Wat is dat begrippenkader precies?

Het is een uitwerking van de items in gespreksonderwerpen en vragen. Bijvoorbeeld het item Contact met de samenleving hebben we in het begrippenkader uitgewerkt met: Hoe maakt u gebruik van voorzieningen zoals de bibliotheek, de pinautomaat etc. Hoe lukt het u om boodschappen te doen?

We hebben hierbij geprobeerd de vragen uitnodigend te formuleren. Het viel ons op dat de vragen uit het easy-care assesment veelal gesloten zijn en de cliënt in verlegenheid kunnen brengen. Bijvoorbeeld: bent u in staat boodschappen te doen? Of: kunt u fietsen? Beter kun je vragen: Als u de deur uit gaat, gaat u dan fietsen of lopend of met de auto? Hoe lukt dat?

Zijn er nog andere dingen die jullie toegevoegd hebben aan jullie zorgleefplan?

Wij vinden belangrijk dat de beleving van de cliënt helder naar voren komt en in de anamnese gescheiden wordt van de mantelzorger en andere hulpverleners. Dat heeft in eerste instantie met respect en bejegening te maken. Het mag niet zo zijn dat je na een intakegesprek iedereen hebt gesproken behalve de cliënt. Daarnaast kun je over het algemeen met een dementerende goed een zorgleefplan opstellen en dat plan sluit ook veel beter aan dan als je alleen met familie spreekt.

Ik geef een voorbeeld. Een licht dementerende vrouw woont alleen in een groot huis. Haar echtgenoot is nog niet lang geleden overleden. De familie klopt bij ons aan en geeft aan dat zij het thuis alleen niet redt, haar echtgenoot teveel mist en of de mogelijkheden van een verpleeghuisopname kunnen worden onderzocht. In gesprek met de vrouw komt naar voren dat zij vooral veel moeite heeft met de grote zwarte ramen als het donker wordt, ze vindt het eng. Daarnaast vindt ze het bed te koud. Er komt nu dagelijks iemand langs om de gordijnen te sluiten en de electrische deken aan te zetten. Deze mevrouw woont nog steeds naar tevredenheid thuis. Je moet het geduld opbrengen om de situatie met de cliënt te onderzoeken en goed door te vragen op heel praktisch niveau: hoe doet u dat? Hoe lukt het u om...? Wat heeft u nodig? We willen echt zo lang mopgelijk met de cliënt zelf in gesprek blijven.

Zijn er nu bij één cliënt meerdere zorgleefplannen in omloop?

Dat klopt inderdaad. De V&V-teams hebben hun eigen zorgleefplannen die meer inzoomen op de lichamelijke zorg en daarover de afspraken en de dagrapportage bevatten. Wij zijn er om het proces van zelfstandigheid naar een meer afhankelijke situatie te ondertsteunen en daar gaat ons zorgleefplan over. Wat we nog graag willen doen is onze specifieke manier van vragen stellen ook voor de wijkverpleegkundigen en de wijkziekenverzorgenden toegankelijk maken.

Mogen de bezoekers van zorgleefplanwijzer.nl jullie materiaal zien?
Ja natuurlijk! Graag zelfs, doe er je voordeel mee en laat ons weten wat je ervan vindt!

Je kunt het afstudeerplan en de bijbehorende formulieren downloaden via het downloadcentrum, categorie Zorgleefplan - prakijkvoorbeelden (3 bestanden). Om toegang te krijgen tot dit downloadcentrum dien je eerst in te loggen, of je éénmalig aan te melden.

Downloaden en overige praktijkvoorbeelden:

• Download het afstudeerproject met bijbehorende formulieren (LET OP: eerst inloggen of registreren)
• Overige praktijkvoorbeelden