Meer regie door het cliëntdossier: ken je de regels van mijn moeder?

Onderwerp: Eigen regie
Interview met: José van de Wijgert
Achtergrond: beleidsadviseur Inovum
Door: Anne Marie Vaalburg

Hoe kan het cliëntdossier helpen de eigen regie van de cliënt en zijn familie te versterken? Met die vraag is José van de Wijgert, ooit verpleegkundige, nu beleidsadviseur bij Inovum bezig. Inovum is een zorgorganisatie met onder andere thuiszorg en verpleeghuiszorg in kleinschalige woonvormen in Wijdemeren en Hilversum.

José sprak met cliënten, familie en medewerkers over hoe het Ik-verhaal van de cliënt het beste in het cliëntdossier vormgegeven kan worden. Niet alleen over de vraag hoe het eruit moet zien maar ook hoe de cliënt en familie dit zelf in kunnen vullen en bijhouden, samen met de zorgverleners. Nieuwsgierig naar de uitkomsten ging zorgleefplanwijzer.nl bij José op bezoek.

Vier domeinen

De vier domeinen van het zorgleefplan waren ooit bedoeld om op álle domeinen van kwaliteit van leven de zorgbehoeften van de cliënt in kaart te brengen. Een goed voornemen, maar wij merkten dat twee dingen daarbij in de weg stonden.

Allereerst zijn verzorgenden vanuit hun opleidingsachtergrond vooral gefoc

ust op de lichamelijke zorg. En daarnaast sloot de taal van de andere domeinen m

aar minimaal aan bij cliënten en familie. Bij een term als participatie, gaat echt niemand enthousiast vertellen over de hobbies en vrienden van zijn vader. Deze taal stond als het ware de betrokkenheid van de familie op dat stuk ook in de weg.

Revolutionair

Bij Inovum hebben we daarom bij het door-ontwikkelen van het elektronisch dossier twee keuzes gemaakt: de taal moet gewone taal zijn en, best wel revolutionair: we vragen de cliënt en de familie om de 'andere domeinen' zelf in te vullen en mede te beheren. We hebben het ook niet meer over domeinen maar over het ik-verhaal.

Een eenvoudig, compact en gebruikersvriendelijk ECD is trouwens voor iedereen beter werkbaar, niet alleen voor de cliënt en de familie. Wij hebben één integraal dossier, waar naast de verzorgenden ook de arts en andere behandelaren in werken. Eerder merkten we bijvoorbeeld dat alleen de knop Medisch verzorgenden al afschrikt. Nu staat alle informatie in het zelfde dossier. Zorgteams voelen zich ook verantwoordelijker voor de acties die de artsen en anderen erin zetten en andersom.

Chatfunctie

We zijn nu het ECD aan het uitbreiden en door-ontwikkelen voor zowel onze thuiszorgcliënten als cliënten in het verpleeghuis. Zo kan de familie via het familieportaal al inloggen in het elektronische cliëntdossier, alle rapportage lezen en via een soort chatfunctie een bericht sturen in de rapportage.

In de thuiszorg werkt dit al heel goed. Thuiszorgmedewerkers en cliënten hadden er zin in, ze waren wel nieuwsgierig, waarbij de medewerkers zich ook wel afvroegen of ze wel konden voldoen aan de verwachtingen. Maar de reacties zijn positief. Als een cliënt bepaalde rapportage bijvoorbeeld niet goed begrijpt, vraagt hij via het portaal om toelichting of de cliënt laat bijvoorbeeld weten dat hij de steunkousen al besteld heeft.

Bij de introductie van het familieportaal is wel duidelijk aangegeven dat het cliëntdossier natuurlijk niet is bedoeld voor het doorgeven van klachten en ook niet om in discussie te gaan. Hiervoor en ook bij urgente zaken moeten zowel zorgmedewerker als cliënt of familie gewoon de telefoon pakken.

Het is uiteindelijk ook de wens en de bedoeling om het Ik-verhaal van de client via het familieportaal toegankelijk te maken voor de cliënt en familie zodat zij het zelf direct in het ECD in kunnen vullen.

De regels van mijn moeder

Van het ik-verhaal en het invullen daarvan door familie en cliënt verwachten we veel. Disciplines zoals de psycholoog en de fysiotherapeut misten goede informatie over de cliënt als mens in het ECD. En ook de familie miste het, ze willen dat hun partner of ouder als persoon gekend wordt.

Onderdeel van het ik-verhaal zijn onder andere een foto-album, hoe de cliënt aangesproken wil worden en een motto, bijvoorbeeld 'Als je mij ziet, zie je mijn hondje', of 'Morgenstond, goud in de mond'.

We verwachten dat het invullen ook een grotere betrokkenheid en gezamenlijke verantwoordelijkheid tot stand brengt. Cliënt en familie vullen bijvoorbeeld de rubrieken 'Wat ik leuk vind om te doen', 'Dit is voor mij van waarde' of 'Zorg: wat kan ik zelf en waar heb ik hulp bij nodig’ in zonder dat ze onze kaders kennen. En dat is goed, want dan begin je het gesprek vanuit wensen en niet vanuit mogelijke beperkingen van de organisatie. Zo maak je, wat regie betreft, gelijk de goede start.

Eén van de familieleden zei bijvoorbeeld: 'Jullie hebben misschien regels, maar mijn moeder heeft ook regels. Ze wil dat er altijd geklopt wordt bijvoorbeeld, de gordijnen ‘s nachts niet helemaal dicht en ze wil niet voor negen uur gewekt worden.'

Het cliëntdossier als praatpapier

Het ik-verhaal is een hulpmiddel, een eerste ‘praatpapier’ op basis waarvan verzorgenden en de cliënt en familie de zorg samen vorm kunnen geven. Beiden willen graag samenwerken, maar er is vaak van twee kanten verlegenheid om hier over in gesprek te gaan. Familie vraagt zich af wat medewerkers prettig vinden, willen ze wel dat ik de kleding voor mijn moeder klaar hang of trap ik dan op tenen? En medewerker willen graag met de familie in gesprek over wat zij zouden kunnen doen, maar weten niet goed hoe ze moeten beginnen. Ik weet zeker dat als we straks in de kleinschalige woonvormen op deze manier gaan werken, dat er dan net als in de thuiszorg allerlei balletjes gaan rollen.

Reageren?

We vinden het fijn om reacties te ontvangen. Je kunt reageren onder dit artikel.

Lees ook:

>>> Meer praktijkvoorbeelden