Indiceren en classificeren

Nu de wijkverpleegkundige de indicatie stelt, zoeken thuiszorgorganisaties naar zorgplansystemen en formulieren waarmee zij een goede anamnese af kunnen nemen en het methodische proces van plannen, uitvoeren en evalueren verder eenduidig kunnen noteren. In dit artikel zetten we op een rij Wat voor soort systemen zijn er? En wat zijn belangrijke overwegingen bij een keuze.

Verpleegkundigen en verzorgenden verzamelen in gesprek met de cliënt en eventueel een familielid, gegevens over de gezondheidstoestand en de behoefte aan zorg van die cliënt. Vervolgens plannen zij bepaalde acties en rapporteren zij daarover. Soms gebeurt dit nog op papier maar veel organisaties werken al met een elektronisch cliëntendossier (ECD) of zijn bezig er één aan te schaffen.

Elektronische dossiers

In elektronische dossiers kun je een bepaalde standaardisering van zorgbehoeftes, interventies en resultaten inbouwen, zodat je zeker weet dat alle zorgverleners binnen het team en de organisatie het over hetzelfde hebben. Dit komt professioneel handelen ten goede. Om het cliëntgerichte karakter van de zorg te ondersteunen, kun je in het ECD ruimte inbouwen voor vrije tekst. Daarin kun je aangeven hoe je met je interventies aansluit bij de zorgbehoefte van deze specifieke cliënt.

Hoe bouw je standaardisering in?

Op verpleegkundig en verzorgend gebied zijn er verschillende zogenaamde classificaties ontwikkeld. Een classificatie is een indeling van menselijk functioneren. Er zijn er verschillende: de ICF (International Classification of Functioning, Disability and Health, Omaha System, Residence Assessment Instrument (RAIview) en NNN (NANDA-I-NIC-NOC).

Deze classificaties zorgen voor eenduidig taalgebruik binnen één organisatie.
Wenselijk is dat alle verschillende classificaties op landelijk niveau met elkaar kunnen 'praten'. Dan verloopt een overdracht altijd vlekkeloos en kunnen we op landelijk niveau heel makkelijk onderzoeken hoeveel zorgproblemen van een bepaald soort voorkomen. Dit is een vraagstuk waar V&VN op dit moment aan werkt.

Is het ene zorgplansysteem beter dan het andere? Drie stappen

Nu wijkverpleegkundigen gaan indiceren, kijken wijkverpleegkundigen en thuiszorgorganisaties nog eens kritisch naar de zorgplansystematiek waar ze tot nu toe mee werken. Ze vragen zich af of deze wel voldoet en of er een ander systeem moet worden aangeschaft. Dit zijn grote afwegingen. Nieuwe systemen kosten geld en werken met een nieuw systeem vraagt omscholen van alle medewerkers.

De volgende stappen helpen om afwegingen te maken. De stappen gaan over achtereenvolgens visie, ICT en budget. De stappen kunnen naast elkaar gezet worden.

Stap Visie

Zorgplansystemen en classificaties worden ingezet vanuit een visie. Dat kan een mens- of zorgvisie zijn, zo is RAIview gebouwd op de vier domeinen van kwaliteit van leven. Omaha System is in eerste instantie ontwikkeld als een systeem dat methodisch werken ondersteunt. Belangrijk is dat het te kiezen systeem past bij jullie visie. Ga daarover dus in gesprek met verpleegkundigen en verzorgenden binnen de organisatie.

Vergroot je kennis over de zorgplansystemen en classificaties die er zijn: Beschrijf het doel, de opzet of wijze van uitwerken, de achterliggende visie. Weet wat de verschillen en overeenkomsten zijn. In de Visie Eenheid in begrip vind je meer informatie.

Praktische eisen

Behalve dat een zorgplansysteem een visie moet ondersteunen, moet het ook het werk van verpleegkundigen en verzorgenden ondersteunen op een praktische manier. Bepaal daarom ook met elkaar aan welke praktische eisen het systeem moet voldoen, bijvoorbeeld dat het eenvoudig te koppelen is aan het systeem van andere disciplines, of makkelijk in te zien door cliënten, dat de taal die gebruikt wordt ook voor cliënten begrijpelijk is, zodat het de regie bevordert, dat de registratielast beperkt blijft doordat het systeem tegelijkertijd meetgegevens genereert zoals RAIview, etc.

Stap ICT

Dit moet je weten:

• Classificaties zijn als het ware verzamelingen van bouwstenen
• Van de verschillende classificaties bestaan elektronische toepassingen (software programma's). De bouwstenen zijn dan al in een applicatie gevoegd.
• De ICF-classificatie is als bouwstenen in nieuwe electronische applicaties te voegen. Op die manier kun je een op maat ECD voor jouw organisatie en jouw cliëntengroep laten bouwen.
• Bekijk verschillende elektronische zorgplansystemen en bepaal zo waar jullie voorkeur naar uitgaat. Betrek ICT-deskundigen binnen je organisatie.

Stap Budget

Geld speelt uiteraard ook een rol bij de keuze voor een systeem, enkele aandachtspunten:

• Welke kosten zijn verbonden aan het aanschaffen van een bestaand ECD, zoals RAIview of Omaha System of het koppelen van deze classificatiesystemen aan een bestaand ECD?
• Welke kosten zijn verbonden aan het inbouwen van ICF-classificatie in voor jullie organisatie ontwikkeld of te ontwikkelen ECD?
• Aan NNN, RAIview of Omaha-system zijn licentiekosten verbonden / ICF is vrij beschikbaar
• Wat kost onderhoud van verschillende systemen?
• En, last but not least: welke kosten moeten voor scholing gemaakt worden?

En het zorgleefplan? Hoe zit het daarmee?

Het zorgleefplan is een zorgplansystematiek die het methodisch werken ondersteunt. Het heeft geen eigen classificatietaal, alles wat je invult in het zorgleefplan doe je meestal in vrije tekst. Sommige organisaties werken wel met standaarddoelen, die zijn meestal op organisatieniveau ontwikkeld.

Het zorgleefplan is gebaseerd op een visie dat zorg moet zijn gericht op kwaliteit van leven en dat de zorgplansystematiek de regie van de cliënt moet ondersteunen.
Verschillende classificaties zijn onder de vier domeinen van kwaliteit van leven te scharen. De ICF is dit in ieder geval. RAIview heeft de probleem- en risicogebieden, die voor een cliënt gesignaleerd worden, ingedeeld in de vier domeinen van het zorgleefplan, zodat – na invullen van de vragenlijst - direct bouwstenen voor het zorgleefplan met de cliënt kunnen worden besproken.

Verder verdiepen?

Websites die de moeite waard zijn om te bekijken:

> RAIview
> Omaha system
> RIVM WHO Family of International Classifications (FIC)
> Wijkverpleegkundige indicatie en zorgverbetering in ResidentWeb ECD
> V&VN: hulpmiddelen voor het indiceren en organiseren van zorg

Heb jij aanvullende tips of al ervaring met een systeem? We horen graag je reactie!